é a hora!

LE HORA DE INTERLINGUA

On demanda nos le rationes pro le quales nos propaga Interlingua in vice de Esperanto, que tamen es ancora le systema le plus cognite in le mundo, e que nos ha del resto longo practicate olim.
Un comparation inter Esperanto e Interlingua esserea injuste si on oblida le facto que Esperanto es propagate desde 80 annos, desde 1887, durante que Interlingua es multo juvene, apena 18 annos [in 1973]. Ma in le historia del inventiones le plus grande ancianitate finalmente non es un avantage. Al contrario. Nam le victor es semper le plus apte, le plus perfectionate, e non le plus...vetule!

IN LE ULTIME SEMI SECULO, 3 GRANDE ORGANISATIONES INTERNATIONAL SOLMENTE HA EXAMINATE LE PROBLEMA DE UN LINGUA AUXILIAR E HA INTERPRENDITE UN JUDICIO PRO UN ADOPTION DE UN SYSTEMA.
ECCE LE RESULTATOS PUBLICATE:

1) In 1922 le Societate del Nationes ha nominate un Commission presidite del litterator suisse Gonzague de Reynold. Iste commission ha declarate «Esperanto causa e effecto de decadentia intellectual», e consiliate le adoption de un Latino medieval, dunque simplificate. Pois le assemblea del Societate del Nationes ha refusate de adoptar Esperanto, malgrado le repetite sollicitationes de su adeptos;

2) In 1924 era create le International Auxiliary Language Association (IALA) pro solver le problema scientificamente, per le collaboration pagate del linguistas. Costo del interprisa: 3,5 milliones de francos suisse! Scopo: seliger o elaborar un lingua international. De novo intense sollicitationes del Esperantistas e Idistas, ma de novo sin effecto sur le linguistas qui, post haber removite Esperanto e Ido judicate troppo artificial, comencia elaborar un lingua partiente del linguas natural. De facto il existe jam circa 10 000 parolas international natural. Nulle necessitate de deformar los o de reimplaciar los per parolas fabricate. Del longe recercas del linguistas ha resultate INTERLINGUA, que era publicate in 1951.

3) In 1967, le potente organisation international ISO (International Standardizing Organization), que habeva usate usque alora Esperanto, adopta Interlingua como base de su dictionarios in le diverge brancas del technica e del industria; le vocabulario elaborate per le linguistas de IALA, sia le IED.
Post iste tres judicios il es evidentemente inutile voler ancora imponer Esperanto create per un oculista de 27 annos, illo que explica le insufficientia del lingua. Desde un semi seculo le tendentia verso un lingua naturalistic es semper plus forte, e Esperanto es hodie ultrapassate.
Il esserea insensate voler ager a contra currente: le sol chance pro un lingua international esser adoptate officialmente reside in su aspecto natural, nam le aspecto de lingua fabricate repugna al publico, e ancora plus al intellectuales.

INTERLINGUA
... que hodie attrahe le attention es un lingua belle, harmoniose, multo proxime a Italiano, le lingua del artes e del musica, le lingua que, in le radio, le auditores comprende le melio.
Interlingua es exempte de omne complicationes inutile, iste complicationes que rende Esperanto tanto difficile a apprender e a parlar e a scriber (litteras circumflexe, accusativo, triple participios active e passive, etc.).
Interlingua demonstra que un lingua international pote multo ben functionar sin le infernal difficultates de Esperanto o de Ido, le quales fini per discoragiar le adeptos e alontanar les del idea mesme de un lingua international.
Il es urgente de monstrar al publico que il existe un solution plus moderne, e plus agradabile a omnes, pro que plus natural, un lingua que on comprende presto, sin studio anterior: Interlingua.

Le presente appello es justo scribite in iste lingua. Vos constata que vos ha perfecte comprendite sin dictionario e sin grammatica. Interlingua es dunque un lingua que on comprende a prime vista.

[Ric Berger, «Le hora de interlingua», in Esperanto o, ou, or, oder Interlingua [Collection pro Interlingua], 1972]