16 Jul 2010

jes, ni povas

Actualmente, le destino del mundo depende, 
in prime loco, del statistas e,
in secunde loco, del interpretes.
Trygve Halvdan Lie (1896-1968)

Apprender linguas es cultura.
Saper Interlingua es evolution. (UBI)


In iste momento historic in le qual nos vive, le mundo – ancora in su phase de disveloppamento infantil – suffre grande cambios a varie nivellos.

Le dirigentes politic vole nettar le errores del passato e propone nove ideas e attitudes pro ultrapassar iste satu quo – que se installava a pauco e pauco, al mesura que le grande potentias economic ganiava le ascendente super populos minus fortunate. Isto situation continua hodie a ser ancora un realitate, benque le discursos del politicos es cambiante un pauco ante le menacias de un periculo evidente pro le tote humanitate. Le injustitia social continua a altiar e ora, como in le passato, son sempre le plus infortunate qui paga le consequentias de politicas que, il pare, non ha altere scopo que le ganio material e le suprematia del statos que los applica.

Un de ille cambios occurreva durante le ultime campania electoral in le Statos Unite de America ubi, per le prime vice, un candidato habeva su materiales electoral (in papiro e in video) traducite in un lingua auxiliar – esperanto. Ultra isto, Barack Obama promitteva le introduction de esperanto in le scholas primari american como secunde lingua lo que va, eventualmente, occurrer in le proxime anno scholar. Isto, a realisar se, essera un evenimento nunquam viste antea e face con le diffusion de interlingua deveni plus difficile a nivello official in altere paises – un vice que le gentes (e le élites) seque lo que ja sta establite, copiante le modellos ab alteres. Per altere latere isto pote esser tamben un stimulo, e un exemplo, pro que le personas responsabile del diffusion de interlingua prende conscientia que iste momento es crucial pro establir communication con responsabiles politic in Europa – viste que, infelicemente, il pare que le «battalia» in le SUA ja es perdite... (o forsan no!).

In mi opinion Obama va committer un error an ille va introducer esperanto – un lingua «mechanistic» – in le scholas de su pais per preterir altere alternativas (esque ille sape que il existe un option plus forte?) como interlingua – un lingua vivente e con un plus grande radio de influentia in le tote mundo –, un lingua que parla con le personas... qui lo parla.

Como scribeva Novalis «nostre linguage o es mechanic, o atomistic o dynamic». Ma «le genuin linguage [...] debe esser, totevia, organicamente vive», e io demanda: esque le organismo que promove interlingua es sufficientemente vive (e con ideas clar) pro inverter ille tendentia ja comenciate per Barack Obama in le SUA?

Al fin, si on pote dicer que «omne lingua es un templo ubi es celate le anima del persona qui parla» (Oliver Wendell Holmes), alora vamos monstrar al mundo le spirito del lingua universal per reconstruer le templo mythic que alberga le presente humanitate!

No comments:

Post a Comment